Prussian Homage / Hołd Pruski - 10.04.1525

500 lat temu na Goldzie rynku krakowskiego odbyło się niezwykle ważne dla naszej historii wydarzenie. Również i wówczas, choć z innych względów, uważano to wydarzenie za wielkiej doniosłości. Do Krakowa przybył były Mistrz zakonu Szpitala Najświętszej Marii Panny Domu Niemieckiego w Jerozolimie (Krzyżaków) Albrecht Hohenzollern, już jako zsekularyzowany władca - książę Pruski, a wraz z nim przedstawiciele stanów Pruskich by złożyć hołd królowi Polski Zygmuntowi Staremu. Uroczystość odbyła się dwa dni po podpisaniu traktatu krakowskiego kończącego wojnę pruską (niem. Reiterkrieg). Było to ostateczne zwycięstwo Królestwa Polskiego nad Zakonem, kończące (przynajmniej jak miano nadzieję) trwający ponad 200 lat konflikt. Od tej pory Prusy miały stać się lennikiem i sojusznikiem Polski, a w momencie wygaśnięcia linii nowego księcia całość ziem Pruskich miała zostać włączona do Korony. Wielki triumf, szczególnie zważywszy, że musieliśmy walczyć orężem i dyplomacją jednocześnie z wieloma wrogami, przede wszystkim z Moskwą z którą wojna trwała między 1512 a 1522 AD. Już wcześniej, w teorii, zmuszono Krzyżaków do Hołdu - nie był on jednak powszechnie uznawany i Mistrzowie zakonni przy każdej możliwe okazji nie respektowali postanowień. Sekularyzacja i przejście na Luteranizm zmieniała sytuację, ponieważ nowe państwo nie miało wówczas poza Polską żadnego istotnego bliskiego sojusznika. Liczona zatem, że z musu będą Prusy, tym razem, poddane.

Dziś w Polsce wielu krytykuje takie zakończenie wojen z Zakonem przekonując, że powinno dojść do całkowitej aneksji jego ziem. I wówczas takie głosy się pojawiały. Jeśli jednak wziąć pod uwagę wszystkie okoliczności, a więc sytuację geopolityczną, gospodarczą, mentalność większości szlachty (która chciała pokoju i była dumna z rozszerzania granic Państwa na drodze dyplomacji, a nie podbojów) czy przede wszystkim niemożność zajrzenia w przyszłość, to takie rozstrzygnięcie było bardzo dobre i nic dziwnego, że mimo wszystko dla większość był to wspaniały sukces. Warto też dodać, że współczesne pokolenia Polaków mają doprawdy niewielkie prawo do krytykowania przodków i ich sukcesów jeśli spojrzymy na współczesne wybory i podejmowane decyzje przez wybierane demokratycznie władze.

Warto też wspomnieć, że choć było to wielkie wydarzenie i mamy dzisiaj okrągłą rocznicę, to nasze Państwo niemal całkiem zignorowało to wydarzenie (podobnie jak 1000lecie królestwa...). Szkoda, zwłaszcza że moglibyśmy się wiele nauczyć patrząc na to jak wówczas realizowaliśmy swoje interesy geopolityczne i jak inni to robili. Jak w perspektywie czasu nasza pobłażliwość, poczucie wyższości i zaniedbywanie pewnych spraw potrafiło się obrócić przeciw nam w śmiertelne zagrożenie (zrealizowane). Wracajmy do historii, zwłaszcza dziś gdy ta współczesna tak przyspiesza i uczmy się z niej by znów nie stracić naszego państwa.

Polecam bardzo gorąco wykład na temat Hołdu Pruskiego na znakomitym kanale Kurier Historyczny:

Polecam również cytowany tamże wiersz Kochanowskiego: https://pl.wikisource.org/wiki/Jana_Kochanowskiego_Dzie%C5%82a_polskie_(1919)/Proporzec_albo_Ho%C5%82d_Pruski
fragmenty na zachętę i do przemyślenia:

"Miał Niemiec i z Polaka i z Litwina siły,
Póki te dwa narody spólnie się trapiły;
Ale skoro się zjęły, Niemcom śmiech oddali,
Którzy, cudzego pragnąc, swego postradali.
Tymże fortelem i dziś postąpić musiemy,
Jeśli nieprzyjaciela swego pożyć chcemy,"

"Oto w zacnym ubierze i w złotej koronie
Siadł pomazaniec boży na swym pańskim tronie,
Jabłko złote i złotą laskę w ręku mając,
A zakon nawyższego na łonie trzymając.
Miecz przed nim srogi, ale złemu tylko srogi,
Niewinnemu na sercu nie uczyni trwogi.

Z obu stron zacny Senat koronny, a wkoło
Sprawiony zastęp stoi i rycerstwa czoło.
Przystąp, Olbrychcie młody, zacnych książąt plemię,
Który trzymasz w swej władzy piękną pruską ziemię,
Z łask cnych Królów Polskich; uczyń panu swemu
Winną poczciwość, a ślub wiarę dzierżeć jemu."