Changing Youth, Changing Times / ပြောင်းလဲလာသော စိတ်နေသဘောထားများနှင့် လူငယ်များ (Eng/Myan)

As technology rapidly evolves, so do peoples mindsets and lifestylesespecially among the youth. Compared to teenagers in 2002, young people in 2025 think, behave, and value things differently. Back in our day, our father was like a king in the household. His words were law. We also respected and listened to our older siblings, uncles, and teachers without question.

But today, things have changed.

Youth no longer look to elders alone for guidance. Instead, they turn to Facebook, YouTube, and other social media platforms. These platforms have become the new role modelsshaping values, beliefs, and behavior.

For parents who didnt grow up with this technology, it's difficult to keep up. When they try to give advice, some children question them. Others silently compare what their parents say to what theyve seen online. If it doesnt match, they may begin to believe their parents are wrong.

The truth is, young people are still at an age where they cant clearly separate truth from falsehood. And so, they end up believing anything they see online. But not everything on Facebook and YouTube is healthy or helpful. Some posts are full of hate speech, toxic opinions, or discouraging messages.

Imagine a young person feeling hopeless, and they read a post like:

Dont bother trying. Youre not Elon Musk. Nothings going to work out.

That teen might start thinking,

Yeah, Im not smart. Ill never succeed. Whats the point?
And just like that, they give up.

Even if we dont all become Elon Musk, learning from successful peoples methods will never hurt usit can only help. But sadly, many young minds are being filled with harmful content disguised as wisdom.

---

A Personal Story

Let me share a story from my own family.
My nephew Moelin is now 17. When he was 7, he was kind, well-behaved, and always listened to his grandparents, parents, and teachers. But now that hes in 9th grade, he got into a fight at school. The principal called his parents in. They were shocked.

This isnt just happening in my family. On Facebook, I often see news of student fights and arguments between classmates. Its worrying.

Parents need to set clear boundaries for phone usage. For example, my youngest niece gets upset when shes not allowed to use the phone. Her mother gave in. Now, shes hookedaddicted to her phone like someone addicted to drugs. Thats why her father and I had to step in. We now limit her phone time to help her regain balance.

---

What Can We Do?

• Parents: Dont ignore the digital worldget involved and guide your children.
• Youth: Dont believe everything you read or watch online. Think critically.
• Everyone: Lets create a culture where social media is used for growth, not confusion.

Even world-famous footballer Cristiano Ronaldo doesnt allow his kids to use platforms like Facebook and YouTube. He knows the dangers.

Lets protect our young generationnot by banning technology, but by teaching them how to use it wisely.

---

Thanks for Reading!

#KoKoMoeHein
@myanmarkoko

Originally written in Myanmar language and translated to English by ChatGPT

---

_{Myanmar Language}

ပြောင်းလဲလာသော စိတ်နေသဘောထားများနှင့် လူငယ်များ

နည်းပညာဖွင့်ဖြိုးတိုးတက်လာတာနဲ့အမျှ လူတွေရဲ့ စိတ်နေစိတ်ထားနဲ့ လူနေမှု ပုံစံတွေဟာ ပြောင်းလဲလာပါတယ်။ အထူးသဖြင့် လူငယ်တွေရဲ့ အမူအကျင့်နဲ့ စိတ်နေစိတ်ထားများဖြစ်ပါတယ်။ လွန်ခဲ့သော ၂၀၀၂ ခုနှစ် နှင့် ယခု ၂၀၂၅ ခုနှစ် လူငယ်တွေရဲ့ စိတ်နေစိတ်ထားဟာ ကွဲပြားသွားသလို ထားရှိတဲ့ တန်ဖိုးထားမှု စံနှုန်းများဟာ လည်းပြောင်းလဲသွားပါတယ်။ အရင်က ကျွန်တော်တို့ လူငယ်ဘဝတုန်းက ဖခင်ကအရှင်သခင်ဖြစ်ပါတယ်။ ဖခင်ပြောသမျှကို နာခံရပါတယ်။ ပြီးလျှင် အစ်ကို၊ အစ်မ နဲ့ ဉီးလေးတွေရဲ့ ပြောစကားများကို လည်း နာခံရပါတယ်။

ယခုတော့ ထိုိကဲဲ့သို့ မဟုတ်တော့ပါ။ လူငယ်များ ထားရှိိိိိိိသော စံတန်ဖိုးများဟာ ပြောင်းလဲလို့ လာပါတယ်။ Facebook, Youtube စတဲ့ Social media များသည် လူငယ်များအတွက် အားကျအတုယူ၊ လိုက်နာကျင့်သုံးဖို့ စံတန်ဖိုးများဖြစ်လာပါတယ်။ ဒီလိုအခြေနေမျိုးမှာ ခေတ်နဲ့အညီ လိုအပ်သော နည်းပညာနှင့် အရည်အချင်းများကို အတော်အသင့် မဖြည့်ဆည်းနိုင်သော လူကြီးမိဘများအတွက် ပြဿနာ ဖြစ်လာပါတယ်။ လူကြီးမိဘများက ဆိုဆုံးမလျှင် ပြန်၍မေးခွန်းထုတ်လာပါတယ်။ မေးခွန်းမထုတ်လျှင်တောင် မိဘများရဲ့ ဆိုဆုံးမမှုကို ထို Facebook, Youtube Social media များမှရရှိသောအသိဖြင့် နှိုင်းယှဉ်ကာ မိဘများရဲ့ ဆိုဆုံးမမှုကို အမှားဟု မြင်လာနိုင်ပါတယ်။ လူငယ်တွေဆိုတာ အမှား၊ အမှန်ကို မခွဲခြားနိုင်သေးတဲ့အရွယ်ပါ။ ဒီလို အခြေနေမှာ လက်ရှိ Facebook နဲ့ Youtube မှာတွေ့မြင်နေရတဲ့ အကြောင်းရာတိုင်းကို အမှန်ဟု တစ်ထစ်ချ ယုံကြည်သွားတက်ကြပါတယ်။ Facebook နဲ့ Youtube မှာ တင်သမျှတိုင်းက လူငယ်တွေအတွက် ကောင်းကျိုးမရှိနိုင်ပါ။ တစ်ချို့မှာ အမုန်းစကားများနဲ့ အဆိပ်အတောက်များပါဝင်ပါတယ်။ ဉပမာ စိတ်ဓာတ်ကျနေတဲ့ လူငယ်တစ်ယောက်က Facebook မှာ အောက်ပါ စာသားကို ဖတ်မိတယ်ဆိုပါစို့ -

"ကြိုးစားမနေနဲ့ ဘာမှဖြစ်လာမှာ မဟုတ်ဘူး။ ကြိုးစားတိုင်းဖြစ်ရအောင် သင်က အီလွန်မက်စ် မှမဟုတ်တာ"

ဒီစာသားကိုဖတ်မိပြီး ထို စိတ်ဓာတ်ကျနေတဲ့ လူငယ်ဟာ အမှန်လို့ ထင်သွားနိုင်ပါတယ်။ ဟုတ်တယ်လေ ငါက ညဏ်ကောင်းတဲ့ လူမှမဟုတ်တာ၊ ဘာမှ ဖြစ်လာမှာ မဟုတ်ဘူးဆိုကာ၊ လွယ်လွယ်လေး အရှုံးပေးလိုက်မှာပါ။

အီလွန်မက်စ်လို သင်မအောင်မြင်ဘူးပဲထားပါ။ အနည်းဆုံးတော့ သူတို့ကျင့်သုံးတဲ့ နည်းလမ်းတွေက သင့်ကို အကျိုးယုတ်စေမှာ မဟုတ်ပါဘူး။ သင့်အတွက် ကောင်းကျိုးတွေပဲ ဖြစ်လာစေမှာပါ။

ထိုကဲ့သို့ အမှားအမှန်ကို ချိန်ထိုး မစဉ်းစားပဲ မိမိလိုရာကို ဆွဲတွေးတဲ့ အဆိပ်စာတွေဟာ လက်ရှိကျွန်တော်တို့ သုံးစွဲနေသော Facebook နဲ့ YouTube တွေမှာ စိမ့်ဝင်နေပါတယ်။ ဒါကြောင့်လည်း ကမ္ဘာကျော် ဘောလုံးကစားသမား C. Ronaldo ဟာသူ့ရဲ့ သားသမီးတွေကို Facebook, Twitter နဲ့ YouTube လိုမျိုး Social Media များကို မသုံးစွဲခိုင်းတာ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။

ကျွန်တော့် တူတော်မောင် "မိုးလင်း" ဆိုလျှင် အသက် ၁၇ နှစ်ရှိပြီ။ သူ ၁၀ နှစ်သားခန့်က လိမ္မာပြီး အဘိုး၊ အဘွားနဲ့ မိဘ၊ ဆရာ စကားများကို နာခံတက်တယ်။ အနေအေးပြီး စာတော်တယ်။ ယခုတော့ ၉ တန်းကျောင်းသား ဖြစ်လာသော သူဟာ စာသင်ကျောင်းမှာ ခိုက်ရန် ဖြစ်ပွားလာတယ်။ ကျောင်းအုပ်မှ မိဘဆင့်ခေါ်လို့ အိမ်မှမိဘများက သွားဖြေရှင်းပေးရတယ်။ ယခုတလော Facebook စာမျက်နှာမှာလည်း ကျောင်းသူအချင်းချင်း၊ ကျောင်းသားအချင်းချင်း ခိုက်ရန်ဖြစ်ပွားသော သတင်းများကို မကြာခန တွေ့လာရပါတယ်။ ဒါဟာ ဆိုးရိမ်စရာကောင်းပါတယ်။ မိဘများက သတိအသိနဲ့ ကလေးနဲ့ လူငယ်တွေကို အကန့်အသတ်နဲ့သာ Mobile Phone ကို သုံးစွဲခွင့်ပေးသင့်ပါတယ်။ ကျွန်တော့် အငယ်ဆုံး တူမလေး ဆိုလျှင် Phone မသုံးရလို့ အော်ဟစ်ဂျီကျ တက်နေပါပ​ြီ။ မိခင်က အလိုလိုက်ကာ ဖုန်းကို ပေးသုံးထားတယ်။ ထိုတူမလေးမှာ ဘိန်းစွဲသလို ဖုန်းကို စွဲလန်းနေပါပြီ။ ထို်ကြောင့် ကျွန်တော်နဲ့ ယောက်ဖဖြစ်သော သူ့ဖခင်က ဖုန်းသုံးစွဲခွင့်ကို အချိန် အကန့်သတ်ဖြင့်သာ ပေးသုံးဖို့ သတိပေးရတယ်။

ဒီအခြေနေမှာ ကျွန်တော်တို့ ဘာလုပ်နိုင်မလဲ?

• မိဘများ-ဒစ်ဂျစ်တယ်ကမ္ဘာကို လျစ်လျူမရှုပဲ သင့်ကလေးများကို လမ်းညွှန်ပါ။

• လူငယ်-များကို အွန်လိုင်းတွင် ဖတ်ရှူသမျှ သို့မဟုတ် ကြည့်ရှုသမျှအားလုံးကို မယုံဖို့နဲ့။ ဆင်ခြင်သုံးသပ်ခြင်းမျိုးကို ပြုလုပ်ခိုင်းပါ

လူတိုင်း Social Midea တိုးတက်မှုအတွက် အဆိပ်အတောက်ကင်းသော၊ စာပေနှင့် ယဉ်ကျေးမှုများကို ဖန်တီးကြပါစို့....

Thanks for Reading!

#KoKoMoeHein
@myanmarkoko

---