Północny Skraj Beskidu Śląskiego. Bielsko-Biała Wapienica - Ustroń przez Błatnią, Brenną i Równicę.

Mieszkańcy Metropolii Górnośląsko-Zagłębiowskiej mają pociąg w góry. A nawet dwa. Możemy koleją pojechać w dolinę górnej Wisły (Ustroń, Wisła) oraz w dolinę Soły (Żywiec, Węgierska Górka, Milówka, Zwardoń). Z prawie każdej stacji prowadzą szlaki turystyczne w Beskid Śląski, Mały i Żywiecki. W pochmurny dzień pod koniec wiosny, wybraliśmy północny skraj Beskidu Śląskiego - wędrówkę z Bielska-Białej do Ustronia.

Początek szlaku, Bielsko-Biała Wapienica

Jedziemy pociągiem KŚ 'Rachowiec' do Bielska-Białej. Wyjazd z Katowic o 7:49 (wg. rozkładu z 7 czerwca 2025; pociąg jedzie z Częstochowy), do Bielska dojeżdżamy po 9:00. Przechodzimy na drugą stronę ulicy Warszawskiej i jedziemy autobusem nr 16 do Wapienicy (końcowy przystanek, Wapienica Zapora). Trasa wiedzie przez północny skraj Beskidu Śląskiego, przez Błatnią, Brenną i Równicę do Ustronia. Wracamy pociągiem KŚ z Ustronia-Zdrój.

Północny skraj Beskidu Śląskiego - trasa wycieczki (21km, 990m podejść)

Od rana mamy nad sobą chmury i prognozy ulewy po południu. Mam na tę okoliczność plan B. Póki co, idziemy wzdłuż doliny Wapienicy. Po pierwszym, lekkim, łatwym i przyjemnym odcinku, czeka nas solidne podejście pod Palenicę.

Szlak w dolinie Wapienicy

Palenicę (688m n.p.m.) łatwo ominąć - zalesiony szczyt bez widoków. Nic ciekawego. Ale tylko z pozoru. Jeśli odejdziemy trochę od szlaku (patrz mapa poniżej), znajdziemy się w tajemniczym miejscu. W lesie dostrzeżemy liczne kamienne kopce. A jeśli przyjrzymy się dokładnie, zobaczymy w terenie owalny kształt wału otoczonego fosą.

Kamienne kopce i grodzisko na Palenicy. Mapa pokazuje położenie na szlaku z Wapienicy do schroniska na Błatniej

Tak naprawdę w terenie trzeba dużej wyobraźni i wprawnego oka aby cokolwiek dostrzec. Polecam jednak wycieczkę w to miejsce i samodzielne poszukiwania pozostałości wczesno-słowiańskich (lub może nawet przed-słowiańskich) umocnień. Warto wcześniej przeczytać krótki artykuł w tym temacie.

Palenica (688m n.p.m.)

To nie koniec ciekawostek na pozornie nudnym niebieskim szlaku z doliny Wapienicy do schroniska na Błatniej. Pod szczytem Wysokie (756m n.p.m.) odchodzimy na chwilę ze szlaku w prawo (patrz mapa poniżej). Na niewielkiej polanie odnajdziemy 'leśny kościół' - miejsce, w którym protestanci spotykali się na tajnych nabożeństwach w XVIIw (władający wtedy Śląskiem Cieszyńskim Habsburgowie mocno ograniczali protestantom swobodę wyznania).

Położenie leśnego kościoła na szlaku Wapienica - schronisko na Błatniej

'Leśny kościół' wymaga dużej wyobraźni. Nie zobaczymy tam murów czy drewnianych belek. Kościół pod Wysokiem to amfiteatr naturalnie wkomponowany w zbocze góry. W dole znajduje się ołtarz i ambona (nie są oryginalne).

Leśny kościół pod Wysokiem

Takich kościołów jest w Beskidzie Śląskim kilka. Najłatwiej dostępny jest 'stół ołtarzowy Jan', położony w Bielsku-Białej, w Lesie Cygańskim. W czasie dzisiejszej wędrówki odwiedzimy jeszcze jeden, ten najbardziej znany - pod Równicą.

Tabliczka wskazująca ścieżkę do leśnego kościoła pod Wysokiem (jest widoczna dopiero po zejściu z niebieskiego szlaku i przejściu przez szczyt)

Gdy dochodziliśmy do schroniska na Błatniej, sprawdziłem aktualne prognozy i radar burzowy. Okazało się, że idący znad Czech spory front, skręcił na północ i ominie nas. Nie trzeba zatem wdrażać planu B. Mamy czas by bez pośpiechu zjeść soliankę.

Schronisko PTTK na Błatniej

Ze schroniska kierujemy się szlakiem zielonym do Brennej. Z wysokości ok. 850m n.p.m. zejdziemy w głęboką dolinę Brennicy, by zaraz potem wspiąć się na... 850m n.p.m. pod Równicę. Taki ma urok północny skraj Beskidu Śląskiego. Profil trasy z Bielska do Ustronia to wielbłąd dwugarbny - Błatnia i Równica to garby, a rozdziela je Brenna.

Solianka

Podejście pod Równicę dało nam się we znaki. Ale nie z powodu trudności szlaku. Szliśmy w wilgotnym i dusznym powietrzu zwiastującym burzę. Ta nie nadeszła - przeszła na północ od nas. Przyniosła jednak chłodniejsze powietrze. Z Równicy do Ustronia schodziliśmy już w przyjemnej rześkiej atmosferze.

Widok na Skrzyczne z zejścia z Błatniej do Brennej

Omijamy szczyt Równicy i zatrzymujemy się w drugim dzisiaj schronisku. Kronikarska rzetelność każe wspomnieć, że 'Gościniec pod Równicą' jest byłym schroniskiem PTTK. Nie zmienia to oczywiście niczego, zatrzymujemy się na popołudniową kawę. To miejsce jest zwykle zatłoczone (można dojechać asfaltową drogą z Ustronia), ale potencjalna burza widocznie odstraszyła turystów zmotoryzowanych i jesteśmy prawie sami. 

Gościniec pod Równicą

Od tego miejsca do stacji Ustroń Zdrój będziemy schodzić czerwonym szlakiem - fragmentem Głównego Szlaku Beskidzkiego. Niedaleko od szczytu zatrzymujemy się przy drugim dzisiaj leśnym kościele. Tym razem nie trzeba go szukać w krzakach, jest dobrze widoczny, tuż przy szlaku, po lewej stronie.

Leśny Kościół pod Równicą

W obu odwiedzonych dzisiaj leśnych kościołach raz w roku odbywają się nabożeństwa. W tym pod Równicą - w dzień Bożego Ciała, a w tym pod Wysokiem - 15 sierpnia. Nam pozostaje już tylko zejście do Ustronia. Przed pociągiem zdążyliśmy jeszcze na lody ;-)

Zejście z Równicy do Ustronia

Ustroń, początek Głównego Szlaku Beskidzkiego. Gdzie jest kropka?